De energieprijzen in België: een nieuwe stijging in het verschiet?

Sinds het economisch herstel na de coronacrisis in 2020 is de energiemarkt onder grote druk, wat een ongeziene en historische inflatie heeft als gevolg. Wat is dan de toestand in 2022 en welke impact kan de stijging van de energieprijzen in België hebben op je portemonnee? Energie-Vergelijker.be maakt het balans op van de 12 afgelopen maanden.

De evolutie van de energieprijzen heeft soms wat weg van een rollercoaster. Angstwekkende hoogtes en duizelingwekkende laagtes wisselen elkaar af, van het ene uiterste naar het andere, met kleine schommelingen ertussen. Tussen april en september 2020 kenden de energieprijzen in België een sterke daling, zoals je je misschien nog herinnert. Alle media hadden er de mond van vol: de prijzen voor elektriciteit en (vooral) aardgas hadden een dieptepunt bereikt. De oorzaak was niet ver te zoeken, al was de coronacrisis niet de enige factor. De zachte wintertemperaturen twee jaar op rij, in combinatie met veel zon en gunstige winden, droegen eveneens bij tot de lage prijzen.

Begin 2021 zag de situatie op onze bankrekening er echter heel wat minder rooskleurig uit. Eind 2020 begonnen de gasprijzen namelijk opnieuw geleidelijk te stijgen, op de voet gevolgd door de elektriciteitsprijzen. In maart 2022 hebben de energieprijzen zelfs hun hoogtepunt bereikt wegens het conflict in Oekraïne. Welke invloed zal deze inflatie op jouw financiën hebben? Hoe probeert de overheid deze stijging te drukken? Wat kun je doen om die invloed tot het minimum te beperken? Om je een degelijk beeld te geven, heeft Energie-Vergelijker.be de stijging van de energieprijzen in België in de laatste twaalf maanden geanalyseerd.

>> Wanneer verander je best van energiecontract?

Gasprijs: gemiddeld 1.196 euro meer op je jaarlijkse factuur

Tussen mei 2021 en mei 2022 zijn de aardgasprijzen in België gemiddeld met 98,42 procent gestegen*. De gemiddelde jaarlijkse gasfactuur van de Belgen steeg zo van 1.215,28 euro naar 2.411,36 euro.

Als we de details per gewest bekijken, stellen we trouwens vast dat de verhoudingen tussen 84 en 112 procent schommelen. De drie gewesten noteerden tussen mei 2021 en 2022 een stijging met 1.158,58 euro à 1.227,19 euro:

• In Wallonië steeg de gemiddelde jaarfactuur met bijna 85 procent, van 1.366,28 euro naar 2.524,86 euro.

• Brusselse gezinnen zagen de prijzen met 101,4 procent stijgen: de jaarlijkse gasprijs steeg in dezelfde periode van 1.185,67 euro naar 2.388,13 euro.

• En ook in Vlaanderen was de situatie niet beter, met een gemiddelde stijging van 112 procent op de jaarfactuur van particulieren, die voortaan 2.321,08 euro bedraagt, tegenover 1.093,89 euro in mei 2021.

Let wel dat, om die historische stijging van de energieprijzen te drukken, de Belgische overheid heeft beslist de btw op gas tot 6 procent te verlagen vanaf april 2022 (tot en met 31 december 2022). Bovendien heeft de CREG zijn standaard verbruiksprofiel voor particulieren aangepast om beter bij de realiteit aan te sluiten. Sinds 1 april 2022 is het gemiddelde jaarverbruik aardgas in de berekeningen van de regulator 17.000 kWh in plaats van 23.600 kWh voor een gezin van 4 personen. Die wijziging is dus van toepassing in de bovenstaande gegevens.

Ondanks die alarmerende stijging over de laatste twaalf maanden, moeten de gebeurtenissen in hun context worden geplaatst. Deze historische prijsstijgingen zijn immers te wijten aan diverse factoren. Denk maar aan prijsstijging op de groothandelsmarkten, als gevolg van de economische heropleving na de lockdowns. De commerciële leveranciers konden niet anders dan de stijging van de energieprijzen door te rekenen aan hun klanten. Bovendien nam de opslag van gas in Europa af, van 75 procent in oktober 2021 naar 63 procent eind december 2021, wat de importvraag deed stijgen, eveneens met gevolgen voor de prijzen. Volgens de routekaart van 8 maart 2022 van de Europese Commissie is het opslagniveau nu op 30 procent.

Die daling van de aardgasreserves is met name te wijten aan de grote vraag, wegens het economische herstel, maar ook aan de vroegttijdige koudegolf die we begin 2022 meemaakten. Hierna hebben de oorlog in Oekraïne en de daaropvolgende economische sancties tegen Rusland de crisis nog verdiept en dwongen de Europese Unie nieuwe partners te zoeken voor haar gasvoorziening.

>> Een overzicht van alle oorzaken van de stijgende energieprijzen vind je in ons artikel: “Stijgende energieprijzen op de groothandelsmarkt: volgt jouw factuur?”

Elektriciteitsprijs: 495 euro meer per jaar

In vergelijking met de grand écart bij de gasprijzen voelt de ‘lichte’ stijging van de elektriciteitsprijs bijna als een opluchting aan. Belgische gezinnen zien hun gemiddelde jaarfactuur voor elektriciteit met slechts 54 procent* stijgen. Tussen mei 2021 en mei 2022 ging ze van 917,39 euro naar 1.412,49 euro.

Ook per gewest gezien bedraagt het verschil gemiddeld tussen 47 en 63 procent:

• Waalse gezinnen zagen hun jaarfactuur stijgen met 518,95 euro, van 985,63 euro naar 1.504,58 euro.

• In Brussel noteerden gezinnen een stijging van 521,92 euro op hun jaarlijkse elektriciteitsfactuur, waardoor ze eind mei 2022 uitkwam op 1.349,46 euro, terwijl dat eind mei vorig jaar 827,54 euro was.

• In Vlaanderen bedraagt de stijging 444,43 euro, waardoor de gemiddelde factuur in twaalf maanden tijd steeg van 939,01 euro naar 1.383,44 euro.

Opgelet: zoals voor gas heeft de overheid beslist om de btw op elektriciteit tot 6 procent in plaats van 21 procent te verlagen om de inflatie tegen te gaan. De wijziging werd op 1 maart 2022 toegepast en duurt tot 31 december 2022.

>> Stijging van de energieprijzen: leveranciers trekken hun contract aan een vast tarief in

Zullen de prijzen blijven stijgen?

Het is nu de vraag of deze stijging van energieprijzen zich al dan niet zal doorzetten in België, en zo ja voor hoe lang. Alles zal afhangen van een aantal factoren maar op dit ogenblik lijkt helaas een tendens naar hoge prijzen zich af te tekenen.

Op het gebied van gas kunnen we ervan uitgaan dat de gebeurtenissen van eind 2021 en van het eerste semester van 2022 een duurzame invloed zullen hebben op onze verbruiksgewoontes, m.n. qua verwarming. Het zou ons dus niet verbazen als de prijzen nog een tijdlang hoog blijven.

Op 19 mei 2022 hebben de Europese instanties echter een akkoord bereikt dat stelt dat de gasvoorraden van de lidstaten tegen november 2022 op minimaal 80 procent aangevuld moeten worden en zelfs 90 procent voor de komende jaren. De landen die niet over de voldoende opslagcapaciteiten beschikken moeten ervoor zorgen dat 15 procent van hun jaarlijkse bevoorrading opgeslagen wordt in een andere lidstaat. Bovendien dwingt de oorlog in Oekraïne de Europese Unie om op zoek te gaan naar nieuwe partners om niet meer zoveel van het Russische gas af te hangen. Die twee elementen zouden een op het eerste gezicht niet erg aangename realiteit wat kunnen verzachten.

>> Lees ook: Een abnormaal hoog energieverbruik deze winter? Dit is de reden.

Wat elektriciteit betreft, wint hernieuwbare energie alsmaar meer terrein. Maar aangezien de opbrengst daarvan afhangt van de weersomstandigheden, is het verloren moeite om daar een nauwkeurige evolutie van te voorspellen. Bovendien zal het dossier van de kernuitstap op lange termijn zeker invloed hebben op de elektriciteitsprijzen. Toch kan de energiecrisis die de wereld nu doormaakt de duurzame transitie een duwtje in de rug geven en zodoende de prijs van elektriciteit verlagen.

>> Stijging van de energieprijzen: wat de leveranciers doen

Ga de stijging van energieprijzen te lijf: vergelijk en verander van contract!

Stijging of niet, een ding is zeker: de enige manier om op lange termijn minder te betalen is je elektriciteits- en gastarieven regelmatig vergelijken.

Gelukkig is het vandaag kinderspel om de prijzen te vergelijken en van contract te veranderen.

• Ga in de eerste plaats naar de CREG Scan, het instrument van de federale regulator waarmee je kunt nagaan of je contract al dan niet duurder is dan het marktgemiddelde.
• Gebruik vervolgens een gecertificeerde prijsvergelijker, zoals Energie-Vergelijker.be, om een voordeliger contract te vinden en het onmiddellijk online te onderschrijven. Het goede nieuws is dat ons vergelijkingsinstrument ook rekening houdt met de promoties van de verschillende energieleveranciers.
• Neem tot slot de gewoonte aan om je tarieven een keer per jaar te controleren. Ter herinnering: weet dat je om het even wanneer van contract kunt veranderen, zonder verbrekingsvergoeding, en dat ongeacht de oorspronkelijke looptijd van het contract.

Wacht dus niet langer om de gevolgen van de stijging van de energieprijzen op je energiefactuur te beperken en zoek nu een goedkoper contract!

>> Energie-Vergelijker.be biedt een overzicht van de prijsstijgingen en de wijzigingen die je in 2022 mag verwachten.

*Volgens de volgende hypothesen, bepaald door de CREG:

• Gas: gemiddeld verbruik van 23.260 kWh per jaar tot 31 maart 2022, daarna 17.000 kWh per jaar (residentieel – klanttype T2)
• Elektriciteit: gemiddeld verbruik van 3.500 kWh per jaar (residentieel – klanttype Dc), enkelvoudig tarief