Maandelijks, driemaandelijks… hoe vaak laat je je variabele contract indexeren?

De energie-inflatie lijkt een einde te hebben betekend voor contracten met een vast tarief, die normaal gezien nochtans bijzonder geliefd zijn bij Belgische consumenten. Er is dus geen ontsnappen meer aan: op enkele uitzonderingen na, zijn alle tarieven nu variabel. Maar het ene energiecontract is het andere niet. Eén van de belangrijkste aspecten bij het kiezen van een variabel energietarief is de indexatie. Maandelijks? Driemaandelijks? Wij geven uitleg!

Je stroom- of gascontract loopt binnenkort af. Perfect, want dit is het ideale moment om de prijzen per kWh van de verschillende leveranciers te vergelijken. Daarbij steekt een belangrijke vraag de kop op: is het voordeliger om een contract met een maandelijkse of driemaandelijkse indexatie te kiezen? En welke impact zal dat echt hebben op je uiteindelijke factuur? We beginnen bij het begin: de termijn waarop je tarief wijzigt.

De tariefformule

De tarieven van een variabel contract variëren niet willekeurig, volgens de wensen van de energieleverancier op dat moment – gelukkig maar voor de consument! Het contract varieert volgens een tariefformule (of indexatieformule), die je kunt terugvinden op je contract, oftewel onder je huidige tarief, oftewel ergens aan het eind van je contract.

Die formule bevat belangrijke info: de indexatieparameter waarop het tarief gebaseerd is; de winstmarge van de leverancier; maar ook hoe vaak je tarief geïndexeerd wordt (of de indexatieformule), doorgaans maandelijks of driemaandelijks. De indexatieformule zelf geeft met andere woorden aan of of je een “maandelijks” of “driemaandelijks” variabel contract hebt.

Zoals daarnet al aangegeven, geeft de tariefformule de indexatieparameter aan waarop die gebaseerd is. Daarop volgt vaak een getal. In dat getal, geeft het laatste cijfer aan hoe vaak je contract geïndexeerd wordt. In het voorbeeld hierboven, is de markt “TTF 103” (waarbij TTF staat voor Title Transfer Facility en voor een Nederlandse markt staat, de belangrijkste markt voor de gashandel in Europa). Bij die laatste geeft het cijfer 3 een driemaandelijkse indexatie weer. Mocht de parameter “TTF 101” geweest zijn, dan ging het hier om een maandelijkse i.p.v. driemaandelijkse indexatie.

Zo’n formule kan er voor de niet-ingewijden wat cryptisch uitzien. Het komt daarom vaak voor dat de termijn van de indexatie nog eens expliciet aangegeven wordt in letters.

Nu je weet waar je vindt of een variabel tarief maandelijks of driemaandelijks geïndexeerd wordt, kunnen we kijken wat de concrete impact ervan is op de consument.

>> 6% btw op energie, verlenging van het sociaal tarief: wat zijn de jongste maatregelen voor de sector?

Wat is nu het verschil tussen een maandelijks en driemaandelijks variabel tarief?

Een variabel, maandelijks tarief wordt elke maand geïndexeerd, en dus herberekend in functie van de evoluties op de markt. Dat wilt zeggen dat je elke maand, 12 keer per jaar, een nieuwe tariefkaart krijgt, die je terugvindt op de klantenzone van de website van de leverancier.

Een variabel driemaandelijks tarief werkt op een gelijkaardige manier. Maar bij een variabel contract krijg je niet 12, maar 4 keer per jaar een nieuwe tariefkaart voorgeschoteld – elk kwartaal dus. Bij elke indexatie, wordt het driemaandelijks variabele contract aangepast voor de 3 komende maanden.

Om die nieuwe prijzen te bekomen, baseert men zich op de dagprijzen van gas of elektriciteit in een periode die de nieuwe leveringsperiode voorafging, doorgaans 1 of 3 maanden. De info wordt meestal opnieuw opgenomen in het contract, en wordt overigens aangegeven door het eerste van de drie cijfers in de beursindex zoals “TTF 103”.

De principes achter beide tarieftypes hebben nu hopelijk geen geheimen meer voor je, maar hoe werkt dat in de praktijk? Is het verschil echt voelbaar? Dat bekijken we aan de hand van twee voorbeelden.

Vergelijking tussen een maandelijks en driemaandelijks contract – voorbeeld 1

We bekijken een eerste geval, waar een gascontract A om het kwartaal wordt geïndexeerd. Het starttarief bedraagt 2,41 eurocent per kWh. In juni 2021 werd de jaarfactuur dus geschat op € 410,50 voor 17.000 kWh (volgens de oude methodologie van de CREG). Vergelijk dat met een gascontract B dat maandelijks wordt geïndexeerd. Het tarief van dat tweede contract bedraagt 3,38 eurocent/kWh en de jaarfactuur wordt oorspronkelijk dus geschat op € 574,33 voor dezelfde hoeveelheid energie. Aanvankelijk is contract A interessanter.

Helaas kenmerkt ons ‘hypothetisch’ jaar zich door een fikse stijging van de marktprijzen, wat wil zeggen dat onze twee contracten duurder worden. Waar contract A in het begin ontsnapte aan de duurdere tariefkaarten van de maand augustus, september en oktober dankzij de driemaandelijkse indexatie, kan het vanwege datzelfde mechanisme niét profiteren van de prijsdalingen van februari, maart, mei en juni. En aan het eind van de rit, blijkt contract B goedkoper, ondanks een minder aantrekkelijke prijs aan het begin (€ 1.823,97 voor contract A versus € 1.745,38 voor contract B).

Dat was het dan voor de driemaandelijkse variabele contracten? Niet zo snel. We bekijken ook ons tweede voorbeeld nog eens.

Vergelijking tussen maandelijks en driemaandelijks – voorbeeld 2

In het tweede geval, wordt het gascontract A nog steeds om de drie maanden geïndexeerd, maar begint in dit geval aan een tarief van 3,57 eurocent per kWh. Met de oude methodologie van de CREG en 17.000 kWh per jaar, schat men dat de jaarfactuur bij dit contract € 606,86 bedraagt. Contract B wordt nog steeds maandelijks geïndexeerd, maar deze keer met een starttarief van 3,98 eurocent per kWh. De jaarfactuur bij dit contract bedraagt dan € 676,80. Opnieuw komt contract A (het driemaandelijkse) als voordeligste contract uit de bus.

Ook nu ondergaat het hypothetisch jaar een stijging van de marktprijzen, met trieste repercussies voor ons contract. Omdat het maandelijks geïndexeerd wordt, voel je met contract B de schommelingen van de markt veel sterker. Maar in de tweede situatie, heeft contract A niet alleen een indexatieformule die minder gevoelig is voor schommelingen, maar legt de prijzen ook ‘vast’ voor de komende drie maanden. Daardoor is dat contract minder duur van juli tot januari en in april, hoewel het niet profiteert van de prijsdalingen van februari, maart, mei en juni.

In het tweede voorbeeld, is contract A dat driemaandelijks geïndexeerd wordt minder duur voor een jaar gas, zowel aan het begin als later (€ 1.823,97 voor contract A tegenover  € 1.745,38 voor contract B). Hoe vaak een contract geïndexeerd wordt, helpt ons dus niet alleen om te beslissen of een tariefformule duurder of goedkoper zal uitdraaien dan een andere. Je moet de vele andere factoren ook in overweging nemen, voor je een beslissing maakt.

Maandelijks of driemaandelijks contract, een kwestie van geluk?

De concrete voorbeelden die we hierboven aanhaalden helpen ons om een belangrijke les te leren. Enkel de toekomst kan zeggen of een maandelijks of driemaandelijks variabel tarief interessanter is. Toch zijn twee principes steeds van toepassing:

• Variabele tarieven die maandelijks geïndexeerd worden ‘plakken’ dichter op de markt en voelen de schommelingen van de markt dus veel beter, of die nu stijgt of daalt.
• Variabele tarieven die driemaandelijks geïndexeerd worden, ‘vlakken’ de schommelingen van de markt ‘af’ en hebben dus meer tijd nodig om de stijgingen en dalingen van die markt te voelen.

Maar hoe maak je dan een goede keuze? Wanneer de prijzen dalen, zal een maandelijks variabel contract die daling sneller doorrekenen aan zijn klanten. Maar wanneer de marktprijzen steeds hoger worden, dan kan een driemaandelijks variabel contract de schok van die stijgingen – in beperkte mate – wat verzachten. Het lot van de klant ligt dus in in zijn eigen handen, de klant kiest zelf welke optie hem het best lijkt.

Heeft een consument bijvoorbeeld een laag energieverbruik en geen schrik voor eventuele stijgingen, kan hij kiezen voor een maandelijks variabel contract en zo elke maand de fluctuaties op de markt volgen. Een andere consument daarentegen, die meer belang hecht aan stabiliteit en de tariefwijzigingen wil zien aankomen kiest beter voor een driemaandelijks variabel contract, dat de prijzen ‘vastlegt’ voor 3 maanden.

>> 4 slimme manieren om je gemiddelde verbruik gas (en elektriciteit) te berekenen

Wist je dit? Maandelijks variabele contracten zijn niet de contracten met de snelste indexeringsfrequentie. Er bestaan ook zogenaamde “dynamische” contracten. Deze contracten, die momenteel alleen in Vlaanderen beschikbaar zijn en waar je een digitale meter voor nodig hebt, passen hun tarieven uur per uur aan op basis van de prijzen op de groothandelsmarkt. Jouw doel als consument is eenvoudig: verbruiken wanneer de dynamische tarieven goedkoper zijn dan standaardtarieven.

Maandelijks of driemaandelijks – een persoonlijke keuze

Zoals als wel vaker bij het kiezen van een energiecontract, is ook de keuze hoe vaak je een contract laat indexeren een kwestie van persoonlijke voorkeur: al naargelang je persoonlijk consumptieprofiel en je voorkeur wat betreft de risico’s die je wilt nemen, zal de ene of de andere situatie voor jou aantrekkelijk zijn.

Vergeet ook niet dat de frequentie van indexatie maar één van de belangrijke parameters is bij het kiezen van een tariefformule. Een maandelijks of driemaandelijks variabel contract maakt niet alles uit – bekijk ook andere elementen van je energiecontract, zoals het type groothandelsmarkt, de marge van de leverancier, de vaste vergoeding, extra mogelijkheden op je contract enzovoort.

En om, met zicht op al die opties, er het meest voordelige tarief uit te kiezen, is een duwtje in de rug meer dan welkom. Dat komt goed uit, want ons team adviseurs staat klaar om jou verder te helpen. Neem contact met ons op via info@energie-vergelijker.be op om het stroom- of gascontract te vinden dat perfect aan jouw eisen voldoet. Eindelijk gedaan met te veel betalen voor energie!