Wat zijn de verschillende (gas- en) elektriciteitsmeters?

Je trekt in een nieuwe woning in en je moet een type elektriciteitsmeter (of gasmeter) kiezen. Of je wil de bestaande gas- of stroommeter vervangen. Een woordje uitleg bij de werking van elk type meter is dan ook handig!

Overzicht

• Wat is een elektriciteitsmeter?
• Enkelvoudige meter: één enkele prijs
• Tweevoudige meter: ideaal voor verbruik ‘s nachts
• Uitsluitend nachttarief: enkel voor verwarming
• Budgetmeter: voorafbetaalde energie
• De slimme meter
• Prijs van een elektriciteitsmeter
• Hoe zit het met de gasmeter?
• Conclusie

Enkelvoudig, tweevoudig, uitsluitend nacht, slim of budgetmeter: bij de aansluiting van een woning aan het elektriciteitsnet kan de consument kiezen welke elektriciteitsmeter hij plaatst, elke met zijn voor- en nadelen. Ook bij een verhuis is dat het geval, moest hij de aanwezige meter door een andere willen vervangen. Er hoeft trouwens niet altijd een bijzondere aanleiding te zijn, je bent vrij je energiemeter te vervangen wanneer je wilt, mits betaling van de door de distributienetwerkbeheerder (DNB) aangerekende kosten.

Vooraleer je voor een ander model kiest, moet je wel weten welk type apparaat je moet aanvragen. Maar kies er niet zomaar één: hou vooral rekening met de kenmerken van elke meter omdat dit de manier van consumeren en dus ook de aangerekende prijs per kWh zal beïnvloeden. Ontdek de vijf typen meters die je kan laten plaatsen.

Zoals je zal lezen, zorgt de Vlaamse DNB Fluvius dat alle huishoudens in Vlaanderen tegen 2029 uitgerust worden met digitale meters.

Wat is een elektriciteitsmeter en hoe werkt hij?

Een elektriciteitsmeter of stroommeter is een instrument om het energieverbruik van je huishouden of woonst te berekenen. Hij telt elk kilowattuur dat je verbruikt.

De informatie op de elektriciteitsmeter is belangrijk omdat je stroomleverancier die nodig heeft om je energiefactuur te berekenen.

Toch is het je distributienetwerkbeheerder (je DNB vinden) die het opnemen van je meterstanden en het onderhoud van je meter voor zijn rekening neemt. Hij stuurt vervolgens alle informatie over je verbruik op naar je elektriciteitsleverancier, die dan twee soorten facturen kan opmaken:

• de voorschotfactuur (d.w.z. je maandelijkse facturen, gebaseerd op een schatting van je toekomstige verbruik);
• de afrekeningsfactuur, ook wel regularisatie genoemd. Deze komt overeen met het verschil tussen je reële verbruik en de schatting waar je leverancier  je voorschotten mee bepaalde.

De meeteenheid van de elektriciteitsmeter is de kilowattuur (kWh), of de energie die een apparaat met een vermogen van 1.000 watt verbruikt tijdens een uur.

>> Lees ook: Wat moet je doen bij een verkeerde meterstand?

EAN-code: niet te verwarren met meternummer

Heel veel consumenten verwarren de EAN-code met het nummer van de energiemeter. Maar wat is het verschil eigenlijk?

• De EAN-code is een reeks van 18 cijfers die altijd met 54 beginnen in België. Deze code maakt het mogelijk het leveringspunt te identificeren. Hij is dus aan je adres gekoppeld en niet aan je meter. Je vindt hem meestal op je energiecontract. Je moet je EAN-code aangeven als je verhuist, bijvoorbeeld.
• Het meternummer is aan de meter gekoppeld. Het bestaat uit 8 cijfers die je op het apparaat zelf leest. Daarmee vergist de DNB zich niet bij je meteropname.

Dat geldt zowel voor de gas- als de elektriciteitsmeter.

>> Lees ook: Wat is een EAN-code?

Enkelvoudige elektriciteitsmeter: één enkele prijs

Bij een enkelvoudige meter staat slechts één enkele index op de teller. De prijs voor een kWh elektriciteit is dan ook dag en nacht dezelfde. We hebben het daarom over een normaal of enkelvoudig tarief.

Is een enkelvoudige meter financieel interessanter dan een tweevoudige? Alles hangt af van je verbruiksgewoonten. Typisch voor het enkelvoudige tarief is dat het interessanter is dan het dagtarief uit het tweevoudige systeem maar dat het duurder is dan het nachttarief. Bovendien wordt dat soort elektriciteitsmeter doorgaans aangeraden aan mensen met zonnepanelen, die voldoende energie produceren om in hun eigen behoeften te voorzien. De vaste kosten zijn er immers goedkoper dan in het tweevoudige uurtarief (dag-/nachttarief).

Tweevoudige meter (piekuren en daluren): ideaal voor verbruik ‘s nachts

De tweevoudige meter telt twee indexen: één voor overdag (piekuren) en één voor ‘s nachts (daluren). Het verbruik is tijdens de daluren goedkoper dan tijdens de piekuren.

Je netbeheerder bepaalt wat de piek- en daluren zijn. Maar tijdens de week zijn de piekuren over 15 uur gespreid, de daluren over 9 uur.

Over het algemeen zal het verbruik van maandag tot vrijdag van 7 tot 22 uur onder het dagtarief vallen, terwijl het verbruik tussen 22 uur en 7 uur ‘s ochtends tijdens de week en het volledige verbruik tijdens het weekend, onder het nachttarief vallen

De tweevoudige elektriciteitsmeter onderscheidt tussen piek- en daluren.

Dit betekent dat het dag/nachtsysteem interessant is voor mensen die vooral ‘s nachts en tijdens het weekend stroom verbruiken. Je moet er dan wel aan denken apparaten zoals de wasmachine, de vaatwasmachine of de boiler tijdens die periodes in te schakelen. Voorwaarde is uiteraard dat de stroommeter voldoende sterk is om verschillende apparaten tegelijk te gebruiken.

Doorgaans gaat men ervan uit dat de overstap naar een elektriciteitsmeter met dubbel tarief interessant is zodra het verbruik tijdens de daluren hoger is dan de helft van het totale verbruik. Is dit niet het geval, dan blijf je beter bij een enkelvoudige meter.

Uitsluitend nachttarief: enkel voor verwarming

De uitsluitend nachtmeter werkt enkel ‘s nachts voor de boiler en/of de elektrische accumulatieverwarming. De geaccumuleerde energie kan overdag worden gebruikt maar pas ‘s nachts wordt het apparaat terug opgestart. Je kunt er dus beter voor zorgen, niet van ‘s ochtends vroeg al zonder warm water te komen zitten!

Net zoals voor het tweevoudige uurtarief moet je contact opnemen met je DNB om de exacte uren van de nachtperiode te kennen. In tegenstelling tot de tweevoudige meter worden de dagen tijdens het weekend niet als daluren beschouwd.

Technisch gesproken is het zo dat de uitsluitend nachtmeter nooit alleen wordt geplaatst en steeds moet worden gekoppeld aan een enkelvoudige of tweevoudige meter.

Bovendien is de prijs per kWh doorgaans identiek aan het nachttarief van het tweevoudige systeem. De winst zit hem in de distributiekosten. Die zijn goedkoper waardoor deze elektriciteitsmeter een iets interessanter alternatief is dan het systeem van daluren uit het tweevoudige systeem. In het verleden kon men er toch veel meer mee besparen dan nu, waardoor de uitsluitend nachtmeter gedoemd is om te verdwijnen.

Budgetmeter: voorafbetaalde energie

Foto: ORES

De budgetmeter, die niet beschikbaar is in Brussel, doet net hetzelfde als de klassieke meters: het elektriciteits- of gasverbruik meten. Deze meter beschikt wel over een prepaid-functie, waardoor de gebruiker enkel energie kan verbruiken voor het bedrag dat hij heeft geladen op een chipkaart, die je in de lezer van de teller moet steken. Zodra het saldo is opgebruikt moet hij de kaart heropladen, anders valt de klant zonder energie nadat hij het noodkrediet waarover hij beschikt heeft opgebruikt.

De beschermde klanten, of klanten die in aanmerking komen voor het sociaal tarief, hebben drie maanden lang recht op minimum 10 ampère stroom, als ze hun kaart niet opladen.

De budgetmeter wordt aangeraden en soms zelf verplicht aan klanten met een betalingsachterstand. Zo houden ze hun budget beter onder controle omdat ze hun verbruik op voorhand betalen en ze de leverancier vrij kunnen kiezen. Een ander voordeel is dat het niets verandert aan het gebruik van huishoudtoestellen of het beschikbare vermogen.

Ook de prijs per kWh blijft identiek aan die die in het leveringscontract van de klant is bepaald, behalve voor de beschermde klanten, die in aanmerking komen voor het sociaal tarief. Een budgetmeter kan overigens ook volgens een tweevoudig systeem worden geprogrammeerd.

De digitale of ‘slimme’ meter: transitie naar digitaal en bidirectioneel systeem voor zonnepanelen

Onze maatschappij verandert, en onze prioriteiten op vlak van klimaat ook. Om een efficiënte transitie naar hernieuwbare energie te kunnen garanderen, is het belangrijk dat we onze consumptiegewoonten aanpassen. Slimme tellers, ook digitale meters genoemd, zijn daar een handig hulpmiddel bij.

Het eerste voordeel van een slimme teller is dat hij de meterstand automatisch doorgeeft aan je DNB. Je hoeft dus zelf niet meer de meterstand op te nemen, dit gebeurt nu volledig automatisch!

Bovendien helpt een slimme meter ons elektriciteitsverbruik te optimaliseren doordat hij de dal- en piekuren van het netwerk aangeeft. Daardoor is de tweevoudige teller in de toekomst wellicht verleden tijd.

Ten slotte helpt dit type meter eigenaars van zonnepanelen exact in te schatten welke hoeveelheden elektriciteit ze van het net hebben afgenomen en wat ze in het net hebben geïnjecteerd. Daarom is de slimme meter een dubbele stroommeter of bidirectionele meter. Des te nuttiger nu de terugdraaiende teller afgeschaft wordt.

In Vlaanderen hebben al heel wat consumenten een digitale meter. Bedoeling is dat 80 procent van alle Vlamingen tegen 2024 een digitale meter hebben, en 100 procent tegen 2029. Deze uitrol verloopt echter niet helemaal vlekkenloos, nu heel wat Vlamingen de slimme meter weigeren. Wallonië en Brussel zijn nog ver verwijderd van deze ambities. Alleen prioritaire doelgroepen en huishoudens die de digitale meter aanvragen of die een defecte meter moeten vervangen, worden er op dit ogenblik mee uitgerust.

Prijs van een elektriciteitsmeter

Een teller kiezen en die voor het eerst laten installeren is helaas niet gratis. Net zo min als de vervanging van een elektriciteits- en/of gasmeter. Vooraleer je dus pakweg het dag-/nachttarief aanvraagt, kun je je beter eerst bij je DNB informeren over de kosten voor de plaatsing van een tweevoudige elektriciteitsmeter.

Ter informatie, voor de levering en plaatsing van een nieuwe stroommeter met een vermogen onder de 25 kVa rekent Sibelga 84 euro excl. BTW aan, en voor de indienststelling ervan vraagt de DNB 105 euro excl. BTW.  Werken aan een klassieke meter of vervanging hiervan kost gemiddeld tussen de 250 en 400 euro. De installatie van een digitale meter is gratis, zelfs op aanvraag van de klant.

In Vlaanderen plaatst Fluvius sinds 2019 enkel digitale meters. De klassieke meters worden gratis vervangen volgens de uitrolplanning. Met deze slimme meter kunnen de meeste aanpassingen vanop afstand worden uitgevoerd, wat dus heel goedkoper is dan werken aan klassieke meters. Bijvoorbeeld kost de tariefwissel maar 10,70 euro incl. btw met de digitale meter tegen 88,61 met de analoge elektriciteitsmeter. Vanaf 2023 is de digitale meter op aanvraag ook gratis.

ORES laat weten dat een budgetmeter bij haar maximum 500 euro kost. Maar opgelet, deze prijzen gelden wanneer de klant laat weten dat hij wil veranderen. Wanneer het bijvoorbeeld de leverancier is die de plaatsing van een budgetmeter eist, zal dit de klant niets kosten. En dit is niet alles, gaat het om een beschermde klant, dan betaalt die ook helemaal niets.

En voor het overige? Zodra de gas- of elektricieitsmeter verouderd is, is de DNB wettelijk verplicht die gratis te vervangen! En ook als de meter defect is, hoeft de klant voor een vervanging van de meter niets te betalen. 

Hoe zit het met de gasmeter?

In tegenstelling tot elektriciteit bestaat er maar één model van gasmeter. Daarom heeft deze maar één index, dat betekent dat de prijs per kWh altijd dezelfde blijft, onafhankelijk van de dag of tijdstip.

Het grote verschil tussen elektriciteits- en gasmeter is dat de verbruikte energie in m³ wordt gemeten en niet in kWh. De kubieke meters komen immers overeen met het volume geleverde gas terwijl de kWh gelijk zijn aan de verbruikte energie. Eens je meterstand opgenomen is, zet je leverancier die gegevens in kWh om aan de hand van de omzettingscoëfficient. Zo weet je precies hoeveel je verbruikt hebt. Dat zorgt voor een meer rechtvaardige factuur onder de consumenten.

Conclusie

Een elektriciteitsmeter kiezen hangt van je voorkeuren en verbruiksgewoontes af. Iemand die alleen woont en die weinig verbruikt, kan tevreden zijn met een enkelvoudige meter. Een huishouden die vooral ’s nachts elektriciteit verbruikt, heeft er alle belang bij een tweevoudige meter te kiezen. Degenen die niet goed opletten laten liever een slimme meter plaatsen met zijn automatische meteropname. En jij, wat past het best bij jou?

Zo weet je nu alles over je type meter! Profiteer er misschien van om de door je energieleverancier gehanteerde prijzen te vergelijken met andere en onmiddellijk van leverancier te veranderen via onze energievergelijker, of per e-mail op info@energie-vergelijker.be.