30% van de Vlamingen weigert de digitale meter – waarom? En mag dat zomaar?

De heisa rond het arrest van het Grondwettelijk Hof m.b.t. de terugdraaiende teller is nog niet gaan liggen. Niet alleen bij zonnepaneeleigenaars heeft de digitale meter met serieuze reputatieschade te kampen: intussen steekt één op drie Vlamingen Fluvius een stok in het wiel en weigert de installatie van de digitale meter, die nochtans tegen 2029 in elk Vlaams huishouden te vinden had moeten zijn. De ontgoocheling zit dus diep, maar voor je de digitale meter weigert, neem je best de voor- en nadelen van die beslissing in overweging.

Zelfs vóór het afschaffen van de terugdraaiende teller kregen de digitale meters (ook slimme tellers genoemd) heel wat kritiek te verduren. Weigeraars lijken daar grofweg drie redenen voor te hebben.

1. Privacy

Op technologisch vlak is de digitale meter in ieder geval een hele stap vooruit. 

In tegenstelling tot de primitieve analoge teller, die niet veel meer kan dan domweg je verbruiksposten optellen, registreert de digitale meter elk kwartier nauwgezet hoeveel stroom en gas jij verbruikt.

Niet iedereen is daar mee opgezet. Veel mensen vinden het een onaangenaam idee dat persoonlijke gegevens ingezien kunnen worden. Zo gaf KBC al aan interesse te hebben in de gegevens van de digitale meter om er “bijkomende diensten mee te bouwen.”

Fluvius minimaliseert de mogelijke inbreuk op de privacy. Zij benadrukken dat jij “zeggenschap behoudt over de persoonsgegevens uit de digitale meter”, en dat ze je gegevens alleen met jouw expliciete toestemming zullen doorspelen aan bedrijven.

Eigenlijk is België laat bij de slimme meter. In Frankrijk bijvoorbeeld begonnen ze al in 2015 met de uitrol van ‘Linky’, hun digitale meter. Dit jaar zouden zij met de uitrol rond moeten zijn (terwijl wij nauwelijks begonnen zijn!).

Er zijn intussen inderdaad al een aantal incidenten rondom privacy voorgevallen in Frankrijk. Zo tweette een Frans politicus tijdens de eerste lockdown dat hij contact had gehad met lokale overheden en Enedis om via Linky te checken dat mensen niet in hun tweede verblijf overnachtten. De tweet werd sterk bekritiseerd, en Enedis ontkende de bewering. 

En ook energieleveranciers gingen hun boekje te buiten: energieleveranciers Engie en EDF werden in februari 2020 op de vingers getikt voor het fout omspringen met persoonsgegevens. De Cnil gaf hen toen 3 maanden om orde op zaken te stellen.

Ondanks enkele incidenten lijkt het in Frankrijk mee te vallen met privacy en de digitale meter. Privacy hoeft geen struikelblok te zijn voor de uitrol van de digitale meter, op voorwaarde dat er transparante controlemechanismen bestaan waar het brede publiek haar vertrouwen in stelt. 

2. Elektrosensitiviteit

Een ander begrip dat regelmatig valt bij de bezwaren op de digitale meter is elektrosensitiviteit. Een omstreden begrip. Waar de een beweert uit het niets zwaar ziek geworden te zijn van een (overmatige) blootstelling aan elektrische stralen, houden anderen deze aandoening voor ingebeeld, omdat er voor elektrosensitiviteit (nog) geen wetenschappelijk bewijs bestaat.

En toch oordeelde het Grondwettelijk Hof eind vorig jaar dat mensen het recht hadden een digitale meter te weigeren, indien zij meenden dat dit hun gezondheid negatief beïnvloedt. 

Fluvius wijt het fenomeen te aan het nocebo-effect: mensen zijn ervan overtuigd dat de slimme teller hen hoofdpijn en spierpijn zal bezorgen, en dan gebeurt het ook.

Fluvius benadrukt dat de stralingswaarden van de Vlaamse digitale meters onder de Belgische en Europese norm liggen, maar ze zijn vanwege het arrest van het Grondwettelijk Hof wel verplicht om een bekabelde versie van de digitale meter te voorzien. Die bekabelde versie komt er januari 2023. Het lijkt er dus op dat je de onbekabelde versie van de digitale meter tot dan kan weigeren.

3. Financiën

De laatste reden dat mensen de digitale meter weigeren, is geld. En dat een bepaalde bevolkingsgroep aan de digitale meter geld zal verliezen is onomstreden.

We zullen het verhaal niet helemaal opnieuw doen, maar nu de terugdraaiende teller afgeschaft werd zullen veel mensen zich tevreden moeten stellen met een minder voordelig terugleveringscontract. Zolang zonnepaneeleigenaars hun analoge meter behouden, profiteren zij nog van de terugdraaiende teller, en dat misschien wel tot 2029. Vanuit die optiek is het weigeren van de digitale meter dus geen onzinnige beslissing.

De Vlaamse regering sloot daarom in februari 2021 een akkoord met Fluvius dat zonnepaneeleigenaars nog tot 2025 de digitale meter mogen weigeren.

Overigens heeft de digitale meter zelf natuurlijk ook zijn kostprijs. De installatie van een digitale meter wordt jou niet direct aangerekend, maar zal verrekend worden via de nettarieven. In een kosten-batenanalyse uit 2020 schat de VREG die extra kost voor een gemiddelde huishoudelijke klant in op ongeveer 13 €/jaar voor elektriciteit en 16 €/jaar voor aardgas. Een stijging van de component nettarieven op lange termijn dus.

Dan rest er ons natuurlijk nog de vraag: mag jij de digitale meter weigeren of niet? Dat hangt af van je situatie. De digitale meter weigeren kan als jij:

• Last hebt of beweert te hebben van elektrosensitiviteit (en dan tot 2023);
• Prosument bent, maar nog niet langer dan 15 jaar een terugdraaiende teller hebt (tot 2025).

Of de digitale meter weigeren dan een goed idee is, moet elke Vlaming voor zichzelf uitmaken. De digitale meter heeft natuurlijk ook zijn voordelen: het opnemen en doorgeven van de meterstand wordt heel wat makkelijker, het verwijderen van een budgetmeter wordt binnenkort louter een administratieve formaliteit, en de digitale meter geeft je heel wat inzicht in je factuur en energiegewoontes. De slimme meter zou je dus zelfs kunnen helpen gas en elektriciteit te besparen. Ook de omschakeling naar het capaciteitstarief zal de slimme meter vergemakkelijken.

Kortom

Maak ook jij je zorgen over de digitale meter en de repercussies ervan op je factuur, dan raden we je aan om je contract en terugleveringscontract zorgvuldig te vergelijken. Door er het meest voordelige contract uit te kiezen, kan jij een mooi rendement op je factuur realiseren en het rendement van je zonnepanelen optimaliseren, ook met digitale meter.

Bij Energie-Vergelijker.be helpen wij je het beste contract én terugleveringscontract te vinden. Neem contact op!