Elektriciteit en gas: factuur 4 mei 2022 • 8 minuten
Volgens de recentste De gasprijs daalt in België al meer dan anderhalf jaar. Resultaat? Belgen hebben een van de laagste gasfacturen van Europa!Ontdek wat dat voor jouw financiële situatie betekent met onze analyse, vergelijkingen en tips.vergelijkingen van de CREG, de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas, hebben Belgen de minst hoge gasfactuur van heel Europa.
Belangrijkste punten:
De federale regulator (CREG) en de gewestelijke regulatoren (VREG, CWaPE en Brugel) publiceren maandelijks een boordtabel om de energieprijzen in België te vergelijken met die van de buurlanden.
Voor de maand oktober 2021 benadrukt de CREG dat de gasfactuur van de Belgen (2.488 euro) gemiddeld een stuk lager is dan die van onze noorderburen (3.713,98 euro). De Franse (2.239,99 euro) en Duitse gezinnen (1.560 euro) betalen dan weer minder dan de Belgen. De Britten hebben de laagste gasfactuur (1.290,12 euro).
We merken evenwel op dat de conclusies verschillen als we de details per gewest bekijken. Zo geven de Vlamingen 2.366,61 per jaar uit aan gas, terwijl de Brusselaars jaarlijks 2.458,39 euro betalen en de Walen zelfs 2.639 euro per jaar.
Waar komt dat verschil tussen de landen en zelfs tussen de gewesten vandaan? Wat moet je doen als het bedrag op je factuur hoger is dan het Belgische gemiddelde? Hoe kun je die prijzen beïnvloeden? Energie-Vergelijker.be zocht het uit.
Om volledig te begrijpen waar de verschillen tussen de landen vandaan komen, moet men eerst de samenstelling van een gasrekening begrijpen. En dit is geen gemakkelijke taak! De grootste moeilijkheid ligt in het feit dat elk van de waargenomen landen verschillende overwegingen in aanmerking neemt bij de berekening van de uiteindelijk aangerekende prijs. Niettemin kunnen 4 belangrijke componenten worden waargenomen die systematisch terugkeren:
Dit is de prijs van de energiemolecule zelf. Het wordt vrij bepaald door de leveranciers en verschilt derhalve van de ene tot de andere. Dit is het enige van de vier onderdelen waarover kan worden onderhandeld naar gelang van de behoeften van de klant.
Geen van de onderzochte landen is vrijgesteld van belasting over de toegevoegde waarde. Indien een dienst of goed aan particulieren wordt verkocht, is de BTW van toepassing. Het percentage is echter niet in alle landen hetzelfde, wat tot aanzienlijke verschillen kan leiden.
Deze component wordt gebruikt om de transmissiesysteembeheerders (TNB’s) en de distributiesysteembeheerders (DNB’s) te vergoeden. In tegenstelling tot de energieprijs, valt over netwerkkosten niet te onderhandelen. In België moeten zij worden goedgekeurd door de federale en regionale regelgevende instanties. Er zij op gewezen dat zij van geografisch gebied tot geografisch gebied verschillen, afhankelijk van talrijke criteria, zoals bevolkingsdichtheid of wetgeving.
Alle andere kosten of belastingen worden in deze categorie ondergebracht. Deze laatste component varieert sterk van land tot land, afhankelijk van hun energiebeleid. Het is dan ook ingewikkeld om precies aan te geven welke kostenposten eronder vallen. In België omvat deze categorie vergoedingen en toeslagen, zoals alles wat verband houdt met investeringen in hernieuwbare energie.
>> Meer weten over de prijs van gas
Als je de voorbije maanden niet naar de gastarieven hebt gekeken, dan zou je vandaag weleens voor een onaangename verrassing komen te staan. In augustus 2021 (laatste beschikbare gegevens) steeg de jaarlijkse gasfactuur van de Belgen immers gemiddeld met 17% over de laatste 12 maanden, goed voor een verschil van 70 euro tussen deze twee periodes. De oorzaak? Die zou in de conjunctuur moeten liggen. De economie kwam uiteraard weer op gang na de coronacrisis, maar ook de weersomstandigheden waren niet zo gunstig in de lente en de zomer.
Als we België evenwel vergelijken met de buurlanden, dan zijn de gasprijzen per MWh die in de loop van het eerste kwartaal van 2021 werden geregistreerd zeker niet de hoogste bij ons.
| Gemiddelde prijs per MWh |
België | 51 € |
Duitsland | 63 € |
Frankrijk | 68 € |
Nederland | 95 € |
Verenigd Koningrijk | 41 € |
Maar laten we de resultaten van de studie van de regulatoren even in detail bekijken. Daarin merken we al meteen op dat alle componenten van de factuur doorgaans minder hoog zijn in België dan in de andere landen, met uitzondering van het Verenigd Koninkrijk.
Wat het onderdeel energie betreft, staan Vlaanderen en het Verenigd Koninkrijk op gelijke hoogte. We hebben wel hogere belastingen dan de Britten. De grote winnaars op het vlak van belastingen zijn dan weer de Nederlanders.
Als we overigens even blijven stilstaan bij de component transport- en distributiekosten, dan zien we niet echt opvallende verschillen tussen de landen, met uitzondering van Nederland. De Nederlandse gezinnen betalen inderdaad zeer lage netwerkkosten, maar moeten wel heel wat geld ophoesten voor de heffingen.
De gemiddelde gasprijzen per land zijn doorgaans als volgt samengesteld:
In 2021 bleef de component energie van de gasfactuur de grootste component van alle kostenposten, gemiddeld goed voor 28 tot 51% van het totaalbedrag. De netwerkkosten zijn allemaal relatief hoog en bedragen 23 tot 32% van het totaalbedrag van de factuur. Nederland is hierbij een uitzondering met maximaal 7%.
En de belastingen? Dat aandeel is in het Verenigd Koninkrijk het laagst, waar de btw slechts 5% van het bedrag van de eindfactuur vertegenwoordigt. In de andere landen is dat 17%.
De redenen voor die prijsverschillen zijn complex en hangen af van verschillende factoren. We trachten de mogelijke verklaringen hier toe te lichten. Deze toelichting is uiteraard niet exhaustief.
In de eerste plaats moeten we goed begrijpen dat het gas dat in de Europese gasnetten circuleert niet overal dezelfde herkomst heeft. In België produceren we bijvoorbeeld geen aardgas, maar importeren we het. Naargelang het land van herkomst, veranderen ook de prijzen. Ons land heeft evenwel één groot voordeel: de haven van Zeebrugge. Die haven werkt als een draaischijf op de internationale gasroute. Zo kunnen energieleveranciers gas kopen tegen concurrerende prijzen. En daar profiteren bijgevolg ook de Belgische consumenten van.
In Nederland is het belastingniveau de voorbije jaren sterk gestegen om de overstap naar hernieuwbare energie te kunnen financieren. Dat verklaart waarom de gasprijs er zo hoog is. De kostprijs van de component energie is echter verrassend, zeker als je weet dat het land zijn eigen gas produceert.
In het Verenigd Koninkrijk wordt een liberaler beleid toegepast. De Britten betalen een stuk minder belastingen dan hun Europese collega’s, maar ze betalen wel zowat hetzelfde voor de gasmolecule en het onderhoud van de netten. Ondanks de liberalisering van de markt in 2007 kunnen in Frankrijk maar weinig leveranciers opboksen tegen Engie en EDF, de historische leveranciers van het land. Dat zou kunnen verklaren waarom er zo weinig druk is op de prijs van de component energie.
De gasprijzen in België en Europa daalden aanzienlijk in 2020. In 2021 zien we echter een ander verhaal. Zoals we aan het begin van dit artikel al toelichtten, veroorzaakte de hervatting van de economische activiteit na de coronapandemie immers veel moeilijkheden op de groothandelsmarkt voor elektriciteit en gas. En dat voelden ook de Belgische gezinnen.
Maar hoe komen we aan een dergelijke inflatie in amper een jaar tijd? Bovenop het herstel van de economie, zien we een stijging van de prijs per ton CO2. Gevolg: hogere kosten voor de energieproductie. Ook de beperkte opslagruimte in Europa is een belangrijke factor. Vandaag wordt het Europese continent immers beschouwd als importeur en niet langer als exporteur van gas en dat veroorzaakt druk op de tarieven. En dan was er nog de Brexit die de connectie tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk ook niet bepaald vooruit heeft geholpen.
>> Stijgende energieprijzen op de groothandelsmarkt: volgt jouw factuur?
Loopt je contract ten einde? Het beste wat je dan kunt doen, is je energiecontract vergelijken. Vertrouw hiervoor op de vergelijkers van de nationale en gewestelijke regulatoren zoals de CREG Scan of Compa CWaPE. Of doe een beroep op de erkende prijsvergelijkers zoals Energie-Vergelijker.be, de eerste vergelijkingswebsite van energieprijzen die werd erkend door de CREG.
>> Lees ook: Hoe verander je van energiecontract?
Vergeleken met onze buurlanden zoals Nederland zitten we in België in een relatief comfortabele positie als het gaat om gasprijzen. Ons land past immers weinig heffingen toe op de gasprijs waardoor we zelf een grotere impact kunnen hebben op de energieprijs.
De stijging van de energieprijzen treft ons echter allemaal. Blijf dus waakzaam en neem de tijd om je factuur en contract te analyseren voor je verandert.